رهبر معظم انقلاب به کدام تفسیر مقامات دولتی درباره برداشته شدن تحریم ها اشاره کردند؟

بسمه تعالی
رهبر معظم انقلاب به کدام تفسیر مقامات دولتی درباره برداشته شدن تحریم ها اشاره کردند؟
آیت الله خامنه ای در دیدار با نمایندگان مجلس خبرگان فرمودند:« اینها راجع به همان بخشی از تحریمها هم که اظهار میکنند که برداشته خواهد شد، میگویند تعلیق یا متوقّف میشود؛ مسئله‌ی ما این نبوده. مشخّص است که تحریمهای اقتصادی باید برداشته شود؛ گفتیم هم فوراً! حالا «فوراً» را معنا کردند، ما هم حرفی نزدیم، اشکال ندارد؛ دوستان ما در اینجا آن «فوراً» را به یک شکلی معنا کردند، یک ترتیبی برایش انتخاب کردند، ما هم مخالفتی نکردیم.»
اشاره رهبر معظم انقلاب به ایجاد یک ساز و کار برای برداشته شدن تحریم ها و تفسیر مقامات دولتی درباره زمان برداشته شدن تحریم ها ، به موضوع مرحله بندی اجرای توافق باز می گردد.
بر اساس توافق صورت گرفته میان تیم ایرانی و ۱+۵ ، روند اجرایی یک روند ۵ مرحله است و زمان تعلیق تحریم ها نیز نه در مرحله اول بلکه در مرحله سوم و حداقل ۹۰ روز پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت و گزارش راستی آزمایی آژانس خواهد بود.
روند اجرایی مورد توافق در برجام دارای مراجل ذیل است:
ـ‌ روز نهایی شدن : روز جمع بندی مذاکرات و تسلیم قطعنامه در تایید آن به شورای امنیت برای تصویب بدون تاخیر.
ـ روز توافق: ۹۰ روز بعد از تأیید برجام در شورای امنیت یا تاریخ توافقی طرفین که از آن زمان اعضای برجام تمهیدات لازم را برای اجرای تعهدات خود آغاز می کنند.
ـ روز اجرا: ارائه گزارش آژانس مبنی بر راستی آزمایی اجرای تدابیر مرتبط با برنامه هسته ای ایران و بعد از آن اجرای تعهدات اتحادیه اروپا و آمریکا ( تعیین شده در پیوست ۵) و منطبق با قطعنامه شورای امنیت.
ـ روز انتقال: ۸ سال بعد از روز توافق یا تاریخی که مدیر کل آژانس گزارشی درباره باقی مانده فعالیت هسته‌ای ایران در مسیر صلح‌آمیز. بعد از آن انجام اقدامات مشروحه اتحادیه اروپا و ایالات متحده.
ـ روز خاتمه: خاتمه قطعنامه شورای امنیت در خصوص برجام ده سال بعد از روز توافق مشروط به بازنگشتن مفاد قطعنامه‌های قبلی.
همان طور که از مرحله بندی مورد توافق مشخص است، تعلیق تحریم ها در روز اجرا( مرحله سوم) و پس از گزارش راستی آزمایی آژانس خواهد بود. با این حال یکی از وعده های رئیس جمهور و وزیر امور خارجه این بوده است که تحریم ها بلافاصله در زمان امضای توافق برداشته خواهد شد.
در همین راستا ، آقای روحانی ۲۶ فروردین ماه سال جاری در سفر به گیلان و در جمع مردم این استان گفت: طرف ما، سنا و مجلس نمایندگان آمریکا نیست بلکه طرف ما مجموعه ای به نام ۱+۵ است ،دنیا و ۱+۵،‌ مجلس سنا و نمایندگان ، رئیس جمهور و دولت آمریکا همه بدانند در این توافق اگر تحریم¬ها پایان نیابد توافقی در کار نخواهد بود، پایان این مذاکرات و زمان امضای توافق باید زمان اعلام پایان و لغو تحریم¬های ظالمانه علیه ملت بزرگ ایران باشد.
آقای ظریف نیز ۲۷ مرداد سال ۱۳۹۳ در حاشیه دیدار وزیر امور خارجه رومانی با رئیس جمهور گفت: (پس از توافق جامع)هیچ اقدامی عملیاتی نخواهد شد مگر اینکه اعضای ۱+۵ تعهد نسبت به لغو تحریم‌ها را اجرایی کنند.
اما در عمل آنچه اتفاق افتاده هیچ اقدامی از سوی ۱+۵ عملیاتی نخواهد شد مگر آنکه ایران تعهدات خود را بر اساس برجام عملیاتی کند.
———————————————————————————————————————–
جلیلی بعد دو سال نظر خود درباره نتایج مذاکرات را در کمیسیون برجام اعلام کرد:
از حدود ۱۰۰ حق مسلم خود محروم شده ایم/ از حقوق تصریح شده در ژنو هم عقب‌نشینی کردیم / ایران استثنا بودن را پذیرفته است/ ۴۰ سال دیگر به ۱۹۰ هزار سو می رسیم!/ بر خلاف خطوط قرمز نظام، بازرسی های غیر متعارف را هم پذیرفته اند/ کلیه تحریم ها بازگشت پذیر هستند
جلیلی معتقد است برای بررسی دقیق باید برجام، قطعنامه ۲۲۳۱ ، متن کامل برنامه بلند مدت و پیوست نقشه راه همکاری با آژانس باید مورد بررسی قرار گرفته شود. وی گفت مطابق بررسی که آنها داشتند، جمهوری اسلامی از حدود ۱۰۰ حق مسلم خود از برجام و اسناد ضمیمه صرف نظر کرده است، مبنای نادرستی از برجام پذیرفته شده که قابل قبول نیست.
سیدحسین نقوی‌حسینی سخنگوی کمیسیون ویژه برجام در جمع خبرنگاران با بیان اینکه میهمانان جلسه امروز آقایان جلیلی(دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و رئیس تیم مذاکره کننده قبلی)، عباسی(رئیس سابق سازمان انرژی اتمی) و باقری بودند، اظهار داشت: پیرو جلسه قبلی که تاریخچه مذاکرات از نگاه جلیلی و همکارانش بررسی شد، در جلسه امروز محتوای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ دنبال شد.
*شاخصه قضاوت ما تحریم بیشتر در مقابل محدودیت کمتر بود: جلیلی در ابتدای اظهارات خود گفت که هر چه محدودیت‌ها کمتر شود، تحریم‌ها بیشتر لغو شود، قطعنامه‌های شورای امنیت بیشتر لغو شود، محدودیت‌های تحقیق و توسعه کمتر شود، از ذیل ماده ۴۱ خارج شویم، بازرسی‌های‌مان کمتر شود؛ همه این ها اگر محقق بشود، نشان دهنده آن است که ما گامی به جلو برداشته‌ایم. آورده‌های ما چه بود؟ تعداد سانتریفیوژها، راه‌اندازی فردو،‌ پیشرفت ۸۶ درصدی آب سنگین اراک، تبدیل رآکتور تهران به تولید، ۴۵۰ کیلو مواد با غنای ۲۰ درصد، تکمیل و بهره‌برداری از نیروگاه بوشهر، ۱۰۰ تن آب سنگین و تبدیل قرص‌های سوخت به میله‌های سوخت از جمله آورده‌ها و سرمایه‌های هسته‌ای ما بود و ما در چنین شرایطی پرونده را تحویل دادیم.
جلیلی در ادامه عنوان کرد که از سوی دیگر داشته‌های راهبردی داشتیم که عبارت بودند از بی‌اعتبار کردن به کارگیری گزینه‌های ناامید‌سازی دشمن از تحریم‌ها، شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی، ناامید سازی دشمن از فتنه ۸۸، ثبات جایگاه منطقه‌ای ایران از جمله آورده‌های ما در این دوران بود و در چنین شرایطی پرونده را تحویل دادیم. آورده‌های سیاسی ما در زمان تحویل پرونده این بود که پذیرش حق هسته‌ای ایران مقابل NPT، وادار سازی طرف مقابل مبنی بر کنار گذاشتن چنین شرط‌هایی در مذاکرات، عدم استثنا شدن فعالیت هسته‌ای ایران، پذیرش مؤلفه‌های توافق خوب از طرف مقابل، حمایت اتفاق کشورهای عدم تعهد از حق هسته‌ای ایران، وادار کردن طرف مقابل به ویژه آمریکایی‌ها مبنی بر غنی‌سازی ایران صورت گرفته بود.
*جایگزینی کلمه «اجازه» به جای « حق» ایران از سوی آمریکا : جلیلی معتقد است برای بررسی دقیق باید برجام، قطعنامه ۲۲۳۱، متن کامل برنامه بلندمدت و پیوست نقشه راه همکاری با آژانس باید مورد بررسی قرار گرفته شود. وی همچنین گفت که مطابق بررسی که ما داشتیم جمهوری اسلامی از حدود ۱۰۰ حق مسلم خود در برجام و اسناد زمینه صرف‌نظر کرده است. مبنای نادرستی در برجام پذیرفته شده که قابل قبول نیست. از جمله استثنا شدن ایران، جایگزین شدن «اجازه» به جای «حق» ایران که در NPTتصریح شده است و پذیرش معیارهای غیرمتعارف و سرانجام اینکه در برجام حتی از حقوق تصریح شده در توافق ژنو هم عقب‌نشینی می‌شود.
*استثنا شدن ایران، موضع اولیه غرب : جلیلی در ادامه وارد متن برجام شد و اولین موضوعی که به آن اشاره داشت استثنا شدن ایران بود. «استثنا شدن» ایران برخلاف خط قرمز جمهوری اسلامی هم در برجام و هم در قطعنامه آمده است و صراحت دارد. یعنی پذیرفتیم که حقوق کمتری در حوزه هسته‌ای داشته باشیم. ضابطه‌های بازرسی غیرمتعارف را به صورت استثنا پذیرفته‌ایم. ضابطه استنثایی راستی‌آزمایی را پذیرفته‌ایم. برخورد استثنایی با فعالیت هسته‌ای را هم پذیرفته‌ایم. پروتکل الحاقی را هم به طور استثنایی پذیرفته‌ایم.
جلیلی یکی از موارد قابل توجه را محدودیت‌های زمانی دانست که محدودیت ۸ ساله به عنوان «۸ سال اول» ذکر شده و مراحل بعدی هم برای آن در نظر گرفته شده که مشمول محدودیت‌های سنگینی شده که با فرم‌های غیرمتعارفی همراه است و در طول مدت مذکور، آژانس در مورد ماهیت، دامنه، میزان غنی‌سازی و فعالیت‌های مربوط به تحقیق و توسعه غنی‌سازی باید نظر بدهد و موارد مذکور باید در کمیسیون مشترک (۸ کشور) هم ارائه گردد و بعد از ۸ سال محدودیت‌هایی جدی و مهمی پذیرفته شده که بسیاری از امکانات را از ما می‌گیرد. از جمله اینکه بعد از ۸ سال و ده سال، ایران اجازه دارد؟ (نه می‌تواند) دویست سانتریفیوژ IR۶ و IR۸ داشته باشد؟ ضمن اینکه در بقیه انواع سانتریفیوژها ممنوعیت دارد.
جلیلی در ادامه تاکید کرد: مطابق محاسبات دقیق، برای رسیدن به ۱۹۰ هزار سو حدود ۴۰ سال طول می‌کشد تا با این دو نوع سانتریفیوژ به آن برسیم. علاوه بر این پذیرفتیم که بعد از ۸ سال همه سوخت مصرفی مورد نیاز باید به خارج ارسال شود، ایران از آب سنگین برای همیشه محروم می‌شود. از غنی‌سازی ۲۰ درصد محروم می‌شویم (تامین نیاز رآکتور تهران هم با محموله‌های ۵ کیلویی با در اختیار ایران قرار داده می‌شود اگر هم ندهند ما حق ساخت آن را نداریم. ۵ کیلوی بعدی هم زمانی داده می‌شود که ۵ کیلوی قبلی مصرف شده باشد)
*بازرسی‌های غیر متعارف، خط قرمز ایران است : جلیلی در زمینه‌ دسترسی، نظارت و بازرسی‌ها بیان کرد که یکی از خط قرمزهای ما عدم ورود بیگانه به حریم امنیتی و دفاعی کشور بود. لازم می‌دانم به این نکته اشاره کنم تمامی خطوط قرمز تعریف شده از سوی مقام معظم رهبری متضمن عزت، پیشرفت و امنیت جمهوری اسلامی است. نظارت و بازرسی پذیرفته شده در برجام دارای ۳ پایه است: توافقنامه پادمان (NPT)، پروتکل الحاقی و نظارت‌های فرا پروتکل. برای مثال در برجام پذیرفتیم که فعالیت‌های برخلاف اجرای برجام را انجام ندهیم. چنین نظارتی فرا پروتکل الحاقی است که برای مدت‌های ۱۰ ، ۱۵ ، ۲۰ و ۲۵ ساله پذیرفته‌ایم. همه این موارد مصادیق روشن در برجام دارد و تعداد آنها نیز زیاد است.
جلیلی همچنین گفت ما در برجام دسترسی، نظارت و بازرسی‌های غیرمتعارف را پذیرفتیم که برخلاف خطوط قرمز تعیین شده است. از جمله اجرای کامل درخواست‌های فرا پروتکل آژانس که مطالبه غیرمتعارفی است. چرا که امکان دسترسی به بسیاری از اطلاعات کشور را فراهم می‌کند.
*ادعای غرب بر بازگشت تحریم‌های ایران : جلیلی کمیسیون مشترک را یکی از موضوعات قابل توجه برجام دانست چرا که شرایط محدودکننده و سختی را برای ما ایجاد می‌کند و مهمترین اثر آن، اثر نظارتی و بازرسی است از جمله اینکه در اثر بهانه گیری یک کشور عضو کمیسیون که معتقد باشد که ایران به تعهدات خود عمل نکرده است؛ کلیه تحریم‌ها قابل بازگشت خواهد بود.
«در این قسمت و قبل از ورود به بحث تحریم‌ها بنا بر این شد که اعضای کمیسیون سؤال‌های خود را مطرح کنند.»
جلیلی گفت مطابق قطعنامه ایران برای مدت ۱۰ سال ذیل سند ۴۱ باقی خواهد ماند. پرونده هسته‌ای تا ۱۰ سال دیگر در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل خواهد بود. بازگشت پذیری تحریم‌ها علیرغم حفظ محدودیت‌های درازمدت هسته‌ای، استثنا شدن ایران در قطعنامه، حفظ محدودیت‌ها و بازگشت‌پذیری به قطعنامه‌های قبلی از جمله موارد قطعنامه ۲۲۳۱ است.
جلیلی تصریح کرد که بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای با صنعت مستقل بومی عزم نظام جمهوری است و بحث این دولت و آن دولت نیست. ما نیروهای هسته‌ای در استراتژی انرژیک را طراحی کرده‌ایم و باید به ۲۰ هزار مگاوات برق از انرژی هسته‌ای برسیم. بنابر این موضوع بحث هسته‌ای نیست. هر اهرم فشاری که باعث عقب نگه داشتن ما از حق هسته‌ای‌مان شود ما را در تمامی حوزه‌های صنعتی و علمی عقب می‌اندازد.